Atelier Chris Maene

  • Akoestische piano
  • Innovatie
  • Historische klavierinstrumenten
  • Evolutie van de piano
  • Chris Maene Straight Strung Concert Grand

Wie voorbij Piano’s Maene in Ruiselede rijdt beseft vaak niet dat achter deze muren zich de Chris Maene Factory bevindt. Met een oppervlakte van 4000 m² een van de grootste ateliers voor pianobouw in Europa.

Atelier Chris Maene
Een pianofabriek, in België?

Een pianofabriek, in België?

In 1984 nam Chris Maene de fakkel over van zijn ouders en kwam aan het hoofd van Piano’s Maene te staan. Met ambachtelijke traditie wist hij een atelier uit te bouwen met allemaal specialisten, waarvan sommige meerdere jaren opleiding genoten in Hamburg, Berlijn, Polen, Tokio en Parijs.  In 1989 opent hij een nieuw atelier voor instrumentenbouw en -restauratie.

In dit atelier wordt tot op heden dagelijks gewerkt aan het bouwen van replica’s van historische piano’s, het restaureren van originele instrumenten en sinds 2015 het bouwen van de Chris Maene Straight Strung Concert Grand.

De fortepiano’s en rechtsnarige vleugels van Chris Maene en zijn atelier worden over de hele wereld bespeeld en toegejuicht door zowel professionele pianisten, concertzalen, conservatoria en amateurpianisten.

Maar waar zijn we dan mee bezig?

Graag geven we jullie een inkijk in de meest recente én toekomstige projecten van onze Chris Maene Factory.

The Chris Maene Factory

Koninklijk Conservatorium van Den Haag

Zo leverden we eind 2019 een replica van een pianoforte Anton Walter in het Koninlijk Conservatorium van Den Haag. De replica werd gebaseerd op de pianoforte Anton Walter die in 1795 in Wenen gebouwd werd en momenteel in het Germanisches National Museum in Nürnberg, Duitsland, staat. Net zoals het origineel heeft het instrument een zeer lichte aanraking en een verbeterde herhaling met leren hamers en dempers.

Voor de selectieprocedure werden twee identieke replica's gebouwd en naar Den Haag gebracht. Daar werd door het conservatorium het finale instrument gekozen dat sinds eind 2019 bij hen staat.

Anton Walter, de Weense actie.

Bartolomeo Cristofori bouwde zijn eerste fortepiano in Italië in 1698, maar het was Duitsland met Gottfried Silbermann die de pianoforte populairder maakte in de eerste helft van de 18e eeuw. Johann Andreas Stein uit Augsburg was in de tweede helft van de 18e eeuw erg beroemd toen hij de Duitse Prell-monteur en de kniehendels voor de dempers uitvond. Aan het einde van de 18e eeuw ontwikkelde Gabriel Anton Walter de Stein-actie tot een meer geavanceerde “Weense actie”.

Anton Walter (1752-1826) maakte orgels, klavecimbels en fortepiano's. Toen Wenen een belangrijk pianocentrum in Europa werd, verhuisde hij naar Wenen om zijn bedrijf te ontwikkelen. Vijf octaafinstrumenten waren in deze periode gebruikelijk en Walter werd beschouwd als de beroemdste fortepianomaker van zijn tijd. Veel componisten en kunstenaars bewonderden zijn instrumenten, zoals Mozart: hij kocht een Walter in 1782 en gebruikte deze tot aan zijn dood in 1791. 

Conservatoire Royal Bruxelles

Conservatoire Royal Bruxelles

Ook deze week stond er opnieuw een levering gepland. Het Conservatoire Royal Bruxelles koos voor een replica van een Andreas Stein pianoforte, naar het originele exemplaar uit 1786, gebouwd in Augsburg. Dit originele exemplaar is momenteel te bezichtigen in het Muziekinstrumentenmuseum MIM in Brussel. 

De selectie voor het instrument vond plaats in onze Chris Maene Room. Het was Claire Chevalier, docente pianoforte in het Conservatoire Royal Bruxelles, die het finale instrument koos uit twee identieke kopieën.

Andreas Stein, revolutionaire lichtheid.

Vanaf de jaren 1780 bepaalde Johann Andreas Stein grotendeels het succes van de piano in Duitsland en Wenen. Hij maakte elegante en slanke instrumenten, meestal afgewerkt in kersenhout. Zijn Prell-actie (zonder backchecks voor de hamers) was eenvoudig en functioneel. De hamerkoppen scharnierden tussen houten kaapstanders en de kleine hamerkoppen hadden slechts 1 of 2 lagen dun leer. Het toetsenbord was extreem licht en had een aanraakdiepte van slechts 4 tot 5 mm. Dit alles resulteerde in een transparant geluid dat gearticuleerd klonk over de 5 octaven. De toon was duidelijk en vol boventonen. Het gebruik van kniehendels om de dempers op te tillen, was destijds revolutionair.

Hong Kong Baptist University

Hong Kong Baptist University

Ook in Azië zijn de replica's van Chris Maene gekend. 

Op 1 oktober 2010 vertrok een eerste pianoforte Anton Walter naar de Hong Kong Baptiste University. Het toen geleverde instrument werd opnieuw gebaseerd op de originele Anton Walter uit Wenen, 1795  die momenten in het Original National Museum in Nürnberg, Duitsland staat.

Vandaag, 10 jaar later, hebben zij hun tweede instrument uit het atelier Chris Maene besteld. De vraag kwam van David Chung, Professor of Performance Studies aan de Hong Kong Baptiste University. Deze Anton Walter replica wordt eind maar geleverd.

Conservatoire National Supérieur de Musique et Danse de Paris

Conservatoire National Supérieur de Musique et Danse de Paris

Ook in de toekomst staan er nog enkele mooie projecten op de agenda.

Zo kwam de vraag via het gerenommeerde Conservatoire National Supérieur de Musique et Danse de Paris voor de bouw van een pianoforte Andreas Stein.

Deze Stein zal opnieuw gebaseerd zijn op het originele instrument uit het Muziekinstrumentenmuseum in Brussel (Augsburg, 1786) maar zal twee mechanieken hebben.

Het eerste mechaniek zal een normaal mechaniek hebben met beleerde hamerkoppen.
Het tweede mechaniek zal er een zijn zonder beleerde hamerkoppen, wat dichter bij de klank van de Tangentenflügel zal staan. 

De selectie zal plaatsvinden in het najaar van 2021. Hiervoor komt een delegatie uit Parijs, met onder andere de docente pianoforte Daria Fadeeva, naar Ruiselede.

 

Tangentenflügel? The best of differnt worlds?

De Tangent-piano is een zeer zeldzaam toetsinstrument met een ongebruikelijk geluid. Qua ontwerp lijkt het op klavecimbels en vroege piano's. Wanneer de toetsen worden ingedrukt, worden de snaren bediend door smalle houten stroken. Verschillende registers versmelten de kwaliteiten van klavecimbels, clavichords, pianofortes en harpen. Vanaf het midden van de 18e eeuw werd de Tangent-piano een populair toetsinstrument omdat hij meer expressiviteit en intensiteit kon bieden dan het klavecimbel. 

Western Australian Academy of Performing Arts

Western Australian Academy of Performing Arts

De Western Australian Academy of Performing Arts contacteerde het Chris Maene atelier met de vraag of wij hun pianoforte John Broadwood uit 1823 konden restaureren.

Met veel plezier nam het atelier deze uitdaging aan. Het instrument is momenteel van Melbourne naar Ruiselede gebracht en wordt met de grootste zorg gerestaureerd.

♭♩